ابری که گاه و بیگاه بر فراز قله کوه‌های بلند، مانند دماوند، به چشم می‌خورد و همچون کلاهی قله را در بر می‌گیرد. این ابر که به واژه لاتینی Pileus نام‌گذاری شده است،
ابری است کوچک و افقی که می‌تواند به شکل ابرهای کومه‌ای (= گل کلمی) کومولوسCumulus یا کومولونیمبوس (کومولوس باران‌زا) Cumulonimbus نمایان شود. ابر مولد آن می‌تواند به شکل یک روکش پدیدار شده باشد. این ابر پایدار نبوده و به سرعت تغییر شکل می‌دهد.
شکل‌گیری آنها به‌ویژه در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر در اثر حرکت سریع و روبه‌بالای هوای مرطوب رخ می‌دهد. این حرکت سریع رو‌به‌بالا باعث می‌شود که دمای هوا از دمای نقطه شبنم dew point پایین‌تر بیاید. این ابر معمولا نشان‌دهنده هوای با تغییرات شدید و ناپایدار چشمگیر در آب‌وهوا هستند. یک چنین ابری که در بالا به شکل گل کلم است، اغلب به شکل یک کومولونیمبوس در آمده و نشان‌دهنده حرکت سریع روبه‌بالای جریان‌های هوایی در کوهستان است.
فراز دماوندش از ابر بود / تو گویی زِبَرکوه پوشیده خُود
چو پوشیده سر را به ابری پناه / ورا خواند باید کنون کُه کُلاه
کوه کلاه قله دماوند (ايران - رشته کوه البرز)
ابر کوه کلاه دوگانه (ابر کلاهکی دوگانه)
ابر غلتان، (رخش‌ابر) Roll Cloud
چو رَخش‌اَبر آمد فرود از فراز / دگرگونه افراخت آهنگ، ساز
بپیچیدو از بیخ زو برکنید / هر آن بودنی را که در راه دید
ابری است که همانند یک استوانه از فراز کوه به سوی دره سر می‌خورد و تلاطم‌های خطرناکی ایجاد می‌کند. یک ابر غلتان، یک ابر لوله‌ای شکل، از خانواده ابرهای کمانی شکلArcus Cloud است که غالبا در جبهه هوای سرد با توفان تندری و آذرخش همراه می‌شود. ابر غلتان همچنین می‌تواند نمایانگر فعالیت جریان‌های هوایی شدید روبه پایین Microburst باشد. ابرهای غلتان ویژه کوهستان هستند. حتی در کوهستان هم این ابر بسیار خطرناک کم دیده می‌شود. آنها از پایه ابرهای تندرزا و یا ابرهای دیگر، کاملا جدا هستند. از این‌رو است که آنها متفاوت از دیگر ابرها هستند. ابرهای غلتان معمولا بر روی محور افقی خود می‌چرخند، اما اگر بر روی محور دیگری بچرخند، نباید با ابرهای قیفی شکل funnel clouds که زاینده گردباد Tornado است اشتباه شود.
ابرها را از چند دیدگاه مختلف طبقه بندی می‌کنند:
1.از نقطه نظر ترکیب
2.از نقطه نظر شدت و سرعت فرآیند تراکمی که منجر به تشکیل ابر می‌شود.
3.از نقطه نظر ارتفاع کف ابر از سطح زمین:
ابرهای پایین
ابرهای میانی
ابرهای بالا
تفاوتی که در شکل ابرها موجود مي باشد ، نتیجه تفاوت در شدت و سرعت عمل فرآیند تراکمی است که منجر به تشکیل ابر می‌شود. از این منظر ابرها را به دو گروه تقسیم می‌کنند:
ابرهای پوششی
ابرهای جوششی
اثر صعود سريع هوا
«هر زمان كه هوا مجبور به حركت عمودي گردد، دما به صورت بي در رو كاهش مي يابد . چنين حركتي معمولاً محدود به ستونهايي از هوا ميشود كه ممكن است از هم مجزا بوده و يا نسبتاً نزديك يكديگر باشند . در هر حالت ، دماي هوا ، از لحاظ افقي ، در تمام اين ستونها يكسان است . در نتيجه ، نقطه شبنم در اين توده هاي هواي صعود كننده در يك ارتفاع صورت مي گيرد و تشكيل ابرهايي با يك پاية صاف و يك نواخت مي دهند . ضخامت عمودي ابر بستگي به رطوبت آن ، و ارتفاعي كه هوا پس از نقطه شبنم صعود مي كند دارد . بنابراين ، ابرهاي كومولوس در هر زماني كه يك هواي محلي در اثر گرم شدن يا عبور از كوه و يا بالا رفتن روي زبانه هواي سرد ، به صعود واداشته شود ، تشكيل خواهد شد »