يكي از كتب پر اهميت سازمان جهاني هواشناسي WMO كتاب اطلس ابر است كه بامراجعه به آن و مطالعه عميق در مورد انواع ابر، ساخت و ارتفاع آن ميتوان اطلاعات دقيقتري درباره ابر بدست آورد.
روشهاي گوناگون براي طبقه بندي ابرها موجود است.ابرها ممكن است نسبت به نحوه تشكيل يعني جوششي يا پوششي بودن ، شكل ظاهر، ارتفاع و غيره طبقه بندي شوند . اين عمل تا سال 1803 انجام مي شده است تا آنكه در اين سال لوك هوارد LUKE HOWARD هوا شناس انگليسي متد طبقه بندي در نظر گرفت كه تاكنون نيز مورد استفاده قرار مي گيرد و ترتيب آن بدين صورت است كه در طبقه بندي ابرها از لغات اصلي لاتين بعنوان ريشه اصلي نام ابرها بامعناي زير استفاده شده است:
CIRRUS: مجعد ، انبوه مو ، شكل پر مرغ
STRATUS: گستردن ، گسترده شدن ، پوششي ، پوشش
CUMULUS : انبوه شدن ، انبوه شده
آلتو ALTO از ALTUM لاتين مشتق شده و به معناي مرتفع است .
نيمبو NIMBO از NIMBUS لاتين مشتق شده و به معناي باران است.
ابرها را از چند دیدگاه مختلف طبقه بندی می‌کنند:
1. از نقطه نظر ترکیب
2. از نقطه نظر شدت و سرعت فرآیند تراکمی که منجر به تشکیل ابر می‌شود.
3. از نقطه نظر ارتفاع کف ابر از سطح زمین:
ابرهای پایین
ابرهای میانی
ابرهای بالا
تفاوتی که در شکل ابرها موجود مي باشد، نتیجه تفاوت در شدت و سرعت عمل فرآیند تراکمی است که منجر به تشکیل ابر می‌شود. از این منظر ابرها را به دو گروه تقسیم می‌کنند:
1. ابرهای پوششی
2. ابرهای جوششی
ساير كلماتي كه به كار مي برند :
برجی شکل Castellsnus
گل کلمی Congestus
قلاب شکل Uncinus
عدسی شکل Lenticularis
قطعه قطعه شده Fractus
از نظر عمودی خوب رشد نکرده Humilis
دسته‌های ابر
ابرها دارای ده دسته اصلی هستند که هر کدام از این ده دسته اصلی خود به یک یا چند دسته دیگر تقسیم می‌شوند. دسته‌های اصلی عبارتنداز:
1 .سیروس Ci : ابري است به سبك پري شكل يا اليافي شكل كه اگر همراه باتشكيل ابرهايي از نوع ديگر نباشد نشانه مناسبي است براي هواي خوب . اگر اين ابر ها به صورت دسته هاي طولاني در سرتاسر آسمان كشيده شده باشد در اين صورت اين وضعيت نشانه خوبي است از بادهاي شديدي كه در جهت موازي بادسته هاي الياف تشكيل شده اين ابر به وزش درمي آيد . اين نوع ابر به صورت رشته هاي گسترده كه بصورت پرمرغ يا بال اسب و انبوه موهاي پريشان است ديده ميشود ؛ كه رنگ آن سفيد است و سايه ندارد و خورشيد و ماه از پشت آن بخوبي ديده ميشود .اين ابر از كريستالهاي يخ تشكيل شده است . در طبقه بندي ابرها اين نوع ابر بالاترين و نازكترين است و ميزان برودت آن در 20000 پايي بين 36 درجه تا 41 درجه سانتي گراد است. گوناگوني اين ابر زياد است وهنگامي كه بصورت خيلي نازك يا توري شكل و جدا ازهم ظاهر مي شود و با ابر سيرو استراتوس و آلتو استراتوس نيز ارتباطي برقرار نكرده باشد يعني پس از اين ابر دو ابر فوق الذكر به ترتيب ظاهر نشوند، معمولاً بعنوان علامت هواي خوب و پايدار شناخته شده است.
باافزايش بخار آب در اين نوع ابر شكل آن از حالت رشته اي بصورت منگوله هاي ريزكه به طور منظم و دريك رديف پهلوي هم قرار دارند تبديل ميشود ؛ واگر بعد از اين نوع ابر ، ابرهاي پوششي سيرواستراتوس و آلتواستراتوس همراه باشد معمولا ميتوان بعد از 24تا 48ساعت انتظار هواي نامساعد را داشت .هنگام طلوع و غروب خورشيد اگر رنگ اين ابر در افق زرد يا متمايل به قرمز روشن باشد معمولاً اين علامتي مناسب برا ي هواي خوب فرداست.
3. سیرو کومولوس Cc : در لايه اي كه اين ابر تشكيل ميشود اغتشاشات جوي وجود دارد و احتمال فعاليتهاي هواي طوفاني پس از اين ابرها كه ممكن است به مناسبت نزديك شدن يك توده هواي ناپايدار باشد وجود دارد .
3. سیرواستراتوس Cs : اگر اين نوع ابر در عرضهاي مياني چند ساعت پس از سيروس ظاهر شود در اين صورت بارندگي بااحتمال 80% د ر24ساعت آينده قابل انتظار است (هر چند در مناطق حاره اي اغلب مشاهده شده است كه بعد از ابرهاي سيرواستراتوس Cs بارندگي انجام نشده است ).
4. آلتو کومولوس Ac : توربولانس شديد در ارتفاعات مياني بين 6500 تا 20000پا از سطح درياي آزاد بوسيله اين نوع از ابرها كه در قسمت فوقاني توربولانس قرار دارند نشان داده مي شود . بادهاي شديد در سلسله جبال و يا دراطراف آن بوسيله ابرهاي عدسي شكل يعني Ac.LENTICULARIS آلتوكومولوس لنتي كولاريس در قسمت پشت قله كوها و در منطقه اوج صعود هوا در اين ناحيه ايجاد ميشود .
5.آلتواستراتوس As : اين ابرها به صورت لايه هاي يك نواخت و متحد الشكل خاكستري رنگ يا متمايل به آبي به صورت تركيبي از الياف ، آسمان را مي پوشاند. به علت قشر ضعيف اين ابرها تشخيص موقعيت خورشيد از پشت آنها امكان پذير است . معمولاً پس از پيدايش ابرهاي آلتواستراتوس ، ريزشهاي جوي در سطح وسيعي به طور مداوم شروع مي شود .
6.نیمبو استراتوس Ns : اين ابرها متراكم و فاقد شكل معيني بوده و تمام آسمان را به طور منظم مي پوشاند بارندگي هاي حاصل از اين ابرها اغلب تداوم دارند .
7. استراتوکومولوس Sc : اغتشاشات جوي همراه با باد ملايم يا شديد در اثر تشكيل ابر استراتوكومولوس حاصله از ابر استراتوس است . جهت باد عمود بر امتداد غلطك ها و يا نوردهاي غلتان ابر است . حركت صعودي هوا در قسمت ضخيم ابر به وجود مي آيد . در بالاي لايه هوا مناسب ولي در قسمت مياني ابر وفضاي زير آن همراه بااغتشاش جوي خواهد بود خلبانهايي كه باهواپيما هاي سبك پرواز ميكنند مي بايستي احتياط كامل در پرواز ا زداخل اين ابر را بنمايد.
8. استراتوس St :اين ابر ممكن است بعد از غروب آفتاب و بعلت عدم وجود دماي لازم در سطح زمين و احتمالا كاهش سرعت باد به صورت مه FOG نيز تشكيل شود. معمولا بارندگي در اين نوع ابر بصورت باران ريزه DRIZZLE است . قطرات آب اين نوع باران ، ريز و نزديك به هم و به صورت مداوم است . اگر لايه اين ابر كم ضخامت باشد سطح فوقاني آن مطابق با پستي و بلنديهاي زمين زير خود شكل ميگيرد . يعني آنكه كوهها ، تپه ها ، و زمينهاي مرتفع به صورت بلنديها و رودخانه ها و دره ها به صورت گودي ديده ميشود .
9. کومولوس CU : اگر اين ابر به تنهايي درآسمان باشد يعني به طور منفرد ، نشان دهنده توسعه عمودي هوا به مقياس كم است و ضمناً نشان دهنده مناسبي براي هواي خوب است .
10.کومولو نیمبوس Cb : اين ابر يكي از خطرناكترين ابرها براي خلباناني كه تاكنون باآن روبه رو شده اند است .علاوه بر توربولانس خيلي شديد كه در قسمتهاي فوقاني ابر وجود دارد اين ابر همراه بايخبندان ، بارندگي ، ريزش برف ، تگرگ ، رعد و برق و باد خيلي شديد به همراه افت سريع ديد افقي در سطح زمين است . ابرهاي كومولونيمبوس (Cb ) ممكن است به صورت منفرد و يا در يك خط به طول چند صد كيلومتر باهم ديگر ظاهر شوند. يك خلبان مي بايست همواره مواظب تگرگ هاي خطرناكي باشد كه در زير ابرهاي كومولونيمبوس خيلي رشد كرده است.
