انواع طناب (ROPE)
طناب یکی از مهترین وسایل کوهنوردی است و در واقع محافظت از جان سنگنوردان را بر عهده دارد. طناب ها باید مورد تائید اتحادیه جهانی انجمن های کوهنوردی ( UIAA) قرار گیرند. البته توصیه می شود از طناب هایی استفاده شود که دارای استاندارد اتحادیه ی اروپا (CE) نیز باشند.
طناب های کوهنوردی در قطرهای مختلف ( 3 ، 5، 7 ،5/8 ، 9 ، 5/10 و 11 میلی متر ) ساخته می شوند. در سنگنوردی طنابهای با قطرهای مختلف کاربرد خاص و متفاوتی دارد. طناب ها از نظر نوع ساخت به دو دسته قابل کشش (Dynamic) و غیر قابل کشش (Static) تقسیم می شوند. تمام طناب هایی که با آنها عمل صعود از سنگ انجام می گیرد باید از نوع قابل کشش باشد.
طنابهای قابل کشش (دینامیک) هنگام وارد شدن بار بر روی آنها از خود خاصیت کشسانی بروز می دهند.
طنابهای غیرقابل کشش (استاتیک) هنگام وارد شدن بار بر روی آنها از خود خاصیت کشسانی بروز نمی دهند .
ساختمان طناب
بندهایی که در ساخت پارگلایدرها استفاده می شوند از نظر ساختار شبیه طنابهای استاتیک کوهنوردی می باشند.
طناب ها از 2 بخش تشکیل شده اند:
- هسته
- روکش یا غلاف
هسته : بخش اصلی طناب است و به دلیل ساختار خود مسئول ویژگی کشش پذیری (Dynamism) طناب می باشد. به طور مثال در یک طناب 11 میلی متری ، هسته از حدود 55000 نخ باریک و بلند از جنس پرلون تشکیل شده است. این 55000 نخ در دسته های جداگانه در کنار هم قرار گرفته و هسته را تشکیل داده اند. با یک محاسبه ی ساده معلوم می شود که در یک طناب 11 م م با طول 50 متر، 2750 کیلومتر نخ باریک به کار رفته است.
روکش یا غلاف: به دور هسته بافته شده و آن را از خراش و دیگر عوامل خارجی محفوظ نگاه می دارد . این غلاف محافظ از جنس پلی آمید ساخته شده است. روکش یک طناب از حدود 3000 نخ باریک تشکیل شده است. چنانچه روکش طناب آسیب ببیند، هسته که به رنگ سفید است آشکار شده و این امر هشدار واضحی است برای تعویض طناب.
انواع طناب از نظر نوع کاربردی
طنابها با کاربردهای گوناگون ساخته می شوند. به هنگام خرید باید با مطالعه دفترچه راهنمای همراه طناب، به کاربری آن دقت کرد. معمولا طول طنابها بین 50 تا 60 متر است.
تک طناب یا Single Rope : این رده از طنابها به صورت تک رشته بوده و توانایی مهار سقوط را دارا هستند. این نوع طنابها در صعود های سرطناب استفاده می شوند عبارت است از : 8/9 ، 2/10 ، 5/10 و 11
نیم طناب یا طناب دوبله Double Rope: از این طنابها به صورت دو رشته برای صعودهای دوطنابه استفاده می شود. هر رشته را می توان داخل یک کارابین انداخت.
طناب دوقلو Twist Rope : در صورت استفاده از این طناب در صعود حتما باید هر دو رشته را داخل یک کارابین انداخت .
کاربرد طنابهای قطر های مختلف
3 م م : بند چکش، بند حمایت ابزار ( مانند : صفحه ترمز ، هشت فرود ، یومار )
5 م م : حلقه طنابچه ، طنابچه مخصوص ، گره ی پروسیک ، پله ی رکاب
7 م م : به صورت دولا برای فرود، برقراری کارگاه ها ، طناب انفرادی
9 م م : برای صعود و فرود ( به این دو طنابها نیم طناب هم گفته می شود )، استفاده در صعودها دشوار به صورت دولا ( روش دوطنابه )
8/9 ، 2/10 ، 5/10 و 11 م م : برای حمایت در صعود سر طناب
جدول مقاومت طناب در برابر فشار
( توجه کنید که بسیاری از طنابها مقاومتی بیشتر از آنچه در این جدول آمده است دارند اما لازم است همواره در حد مقاوتی مندرج در دفترچه راهنمای آن از طناب استفاده شود)
| مقاومت ( کیلو گرم ) بدون گره | قطر ( میلی متی ) |
| 3500 | 8 /9 تا 11 |
| 1500 | 7 |
| 700 | 5 |
| 250 | 3 |
محافظت از طناب
مهمترین مواردی که باید در حفاظت از طنابها به کار رود عبارتند از :
- قرار دادن طناب داخل یک کیسه ی در بسته ی پارچه ای ( پارچه ای که هوا از منافذ آن عبور کند) و دور از گرد و خاک. نگهداری این کیسه در جای خشک .
- محافظت از تابش طولانی مدت نور خورشید به آن
- قرار ندادن طناب در لبه ی تیز سنگها و خودداری از گذاشتن پا بر روی آن
- عدم شست و شوی طناب با مواد شیمیایی. درصورت آلوده شدن طناب به مواد روغنی آلاینده و در صورت نیاز به شست و شو، فقط با آب سرد آن را بشویید و در مجاورت باد، در سایه و دور از حرارت مستقیم قرار دهید تا کاملا خشک شود. اگر محلول شست و شوی اختصاصی طناب که کارخانه سازنده توصیه نموده است موجود بود، از آن استفاده نمایید.
- طناب خود را به کسی قرض ندهید!
- برای طناب خود یک دفترچه درست کنید و کارهایی که با آن انجام داده اید را در دفترچه یادداشت کنید.
- از طناب خود جز برای کوهنوردی استفاده دیگری نکنید.
- هنگام نگهداری از طناب آن را زیر لوازم دیگر قرار ندهید.
- قبل از استفاده از طنابها آن را به دقت بازبینی کنید و پس از اطمینان از سالم بودن، از آن استفاده نمایید.
- در صورت زدگی طناب، حتما ضمن علامت گذاری و یا جدا کردن آن از دیگر طنابهای سالم دیگر کاربران را نیز با خبر سازید.
- بسته به نوع استفاده و کاربری، هر طناب عمر مفیدی دارد که بعد از آن باید کنار گذاشته شود. نهایت این عمر 5 تا 6 سال است و حتی اگر از طناب استفاده نکرده اید، بعد از این مدت باید آن را دور بیندازید! کلیه ابزار نایلونی برای خود عمر مفیدی دارند و طناب از این قاعده مستثنی نیست. 3 تا 4 سال حداکثر زمانی است که می توان از یک طناب استفاده کرد (در بعضی از برنامه ها و صعود ها ). 2 سال برای استفاده منظم و هفتگی. 1 سال برای استفاده بیش از یک روز در هفته.
روش جمع نمودن طناب
برای جمع نمودن طناب دو روش کلی وجود دارد که اشکال زیر گویای آن است:
